تاریخچه شهرستان رباط کریم

این منطقه از هزاران سال قبل نیز از مزاکز تمدن و زندگی بوده و آثار متعدد باستانی که در سال ۶۹ و آواخر ۷۳ در حوالی رباط کریم از شش هزار سال قبل تا دوران قاجاریه بدست آمده مبین این ادعاست. مضافاٌ اینکه در حوالی بازارک معروف به چاله بازارک کارشناسان بر این باورند که روستا یا شهری در زیر خاک مدفون شده‌است.

رباط کریم به دلیل واقع شدن بر سر راه «جاده ابریشم» و راه زیارتی «خراسان به بغداد» از قدیم الایام دارای اهمیت و توجه بوده‌است و از این روست که کهنترین و بی نظیرترین کاروانسراهای ایران مانند کاروان سنگی در این منطقه ساخته می‌شود و به تدریج با متروکه شدن آن احکام و رجالی که از این راه رفت و آمد می‌کردند به فکر ساختن یک کاروانسرای دیگر بنام کاروانسرای فتحعلیشاهی افتاده و چون رباط کریم طبیعت زیبا و مصفا و باغها و مزارع فراوان و رودخانه‌های پر آب (در بازارک) برخوردار بوده از این رو این امر ظاهراً با گذر خواجه کمال حرمسرای فتحعلیشاهی قاجار تحقق میابد.

بعد از این که آقا محمد خان قاجار تهران را به پایتختی انتخاب و به عمران و آبادی آن همت گماشت و تهران مرکز دوائر دولتی و حکومتی شد لاجرم از نقاط مختلف مملکت مراجعات مردم برای رفع نیازها و مشکلات اداری و غیره که قبل از آن به اصفهان و قزوین بود بیشتر به تهران متوجه شد و بنابراین مردم مناطق جنوبی مملکت از جمله شیراز، اصفهان، قم، ساوه و... می‌بایست از رباط کریم که در مسیر جاده ساوه به تهران عبور نمایند و کاروانیان، قافله‌های بازرگانی و دسته‌های نظامی از این محل عبور می‌نمود.

سابقه شهر رباط کریم بسیار زیاد نبوده و بطوریکه از قرائن و دلایل موجود برمی آید سابقه تاریخی آن حدود ۲۸۰ سال می‌باشد.

محدوده سابق رباط کریم بیش از ۳ الی ۴ هکتار نبوده و خانه‌های روستایی در اطراف کاروانسراها جای داشته‌است و بعد از اینکه رباط کریم تا حدودی توسعه یافت دارای چهار دروازه گردید که به ترتیب به شمال، جنوب، مشرق و مغرب منتهی می‌شد بطوریکه آثار دروازه غربی آن نزدیک امامزاده محمد تقی تا چندی قبل نیز به چشم می‌خورد، بعدها با توسعه شهر رباط کریم و احداث باغهای میوه کنترل دروازه‌ها از بین رفت و خیابانها و کوچه‌های فراوانی احداث گردید.

قبل از احداث محور تهران – ساوه و جاده‌های آسفالت و شوسه و راه آهن تهران – جنوب، جاده کاروانرو از داخل رباط کریم عبور و به تهران، ری، خراسان و قزوین منشعب و منتهی می‌شد که بقایای پل سنگی قدیمی بر روی رودخانه کرج در غرب شهر رباط کریم در محله بازارک را می‌توان مشاهده کرد.

در سطح منطقه رباط کریم برای اکثر روستاها، قلعه‌ها و حصارهای مستحکمی وجود داشته که دارای دیوارهای بلند و برج و باروی بودند و آثار برخی از آنها در سطح دهستانهای امامزاده ابوطالب (آدران)، اسماعیل آباد و منجیل آباد نظیر قلعه‌های آدران، اورین، اسماعیل آباد، میمون آباد، وجه آباد، حصارمهتر، انجم آباد و بازارک همچنان به چشم می‌خورد.

این بناها به لحاظ استحکام و نوع ساخت اماکن مطمئن و امنی برای زندگی جمعی و روستائیان به حساب می‌آمده و ساخت بیشتر قلعه‌های مورد اشاره به دوران حکام قاجاریه باز می‌گردند.